ข้อเท็จจริงอย่างหนึ่งของการมีสุขภาพช่องปากและฟันที่ดี คือ การเริ่มต้นการรักษาอย่างรวดเร็วทันท่วงที ซึ่งหากสามารถเริ่มการรักษาได้ตั้งแต่วัยเด็กจะเป็นผลดีกับคนไข้จวบจนเข้าสู่วัยผู้ใหญ่
ประโยชน์ของการเริ่มต้นดูแลรักษาฟันตั้งแต่วัยเด็ก
การรักษาทางทันตกรรมสำหรับเด็ก
การมาทำฟันครั้งแรกของคนไข้ตัวน้อยมีความสำคัญอย่างมากต่อการเริ่มต้นการดูแลสุขภาพช่องปากและฟันจวบจนวัยผู้ใหญ่ หากประสบการณ์แรกในการทำฟันอยู่ในบรรยากาศที่ดี คนไข้ตัวน้อยจะมีความประทับใจและเปิดรับกับกิจกรรมใหม่ในชีวิต คือ การทำฟัน และจะสามารถดูแลฟันได้เป็นอย่างดี แต่หากคนไข้ตัวน้อยยังมีความกังวลหรือหวาดกลัวกับการทำฟัน ก็ถือเป็นโอกาสที่ดีที่ทันตแพทย์จะทำการเสริมสร้างและเปลี่ยนความกังวลและความกลัวให้เกิดการยอมรับในการทำฟันได้ในที่สุด ซึ่งทันตแพทย์จะทำการ บอก แสดง และทำให้ดู (Tell show do) ซึ่งเป็นการแนะนำอุปกรณ์ในการทำฟันด้วยภาษาที่เหมาะสมกับช่วงวัยและพัฒนาการของคนไข้ตัวน้อยแต่ละคน รวมทั้งเตรียมความพร้อม ความเข้าใจในกระบวนการรักษา ถ้าคนไข้ตัวน้อยให้ความร่วมมือดีกับการบอก แสดงทำ ทันตแพทย์จะทำการให้การรักษาเบื้องต้น เช่น ขัดฟัน เคลือบฟลูออไรด์ เป็นต้น
คนไข้ตัวน้อยปวดฟัน
สาเหตุของการปวดฟันมีได้หลายประการดังต่อไปนี้
1) ฟันผุ
2) เหงือกอักเสบ
3) ฟันน้ำนมโยก กำลังจะหลุด
4) ฟันแท้กำลังจะขึ้น
การให้การรักษาเพื่อบำบัดให้หายจากการปวดฟันในคนไข้ตัวน้อยไม่ใช่เรื่องยากเสมอไป โดยเฉพาะถ้าคนไข้ตัวน้อยมาหาทันตแพทย์เป็นประจำ มีความเข้าใจ ยอมรับ คุ้นเคยกับการทำฟันเป็นอย่างดี แม้ว่าบางกรณีทันตแพทย์มีความจำเป็นที่ต้องใช้ยาชาร่วมกับการรักษาต่างๆ เช่น อุดฟัน รักษารากฟันน้ำนม ถอนฟันน้ำนม แต่ทันตแพทย์จะมีแนวทางและวิธีการสื่อสารด้วยการเลือกคำที่เหมาะกับคนไข้ตัวน้อยแต่ละวัยและพัฒนาการเพื่อเสริมสร้างการยอมรับได้
การส่งเสริมป้องกันปัญหาในช่องปากและฟันในเด็ก ถือเป็นหัวใจหลักของการดูแลสุขภาพฟันอย่างยั่งยืน หากคนไข้ตัวน้อยได้เรียนรู้ที่จะเข้าใจการทำฟัน ดูแลฟันตัวเองได้ดี เขาจะเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีสุขภาพฟันที่ดี รู้จักแนวทางในการดูแล แก้ปัญหาหาโรคปากและฟันได้อย่างมีเหตุผล หลังจากจบการรักษาต่างที่จำเป็นแล้วทันตแพทย์จะให้คำแนะนำงานส่งเสริมป้องกันดังต่อไปนี้
1) สอนแปรงฟัน ใช้ไหมขัดฟัน
2) เคลือบหลุมร่องฟัน
3) เคลือบฟลูออไรด์
4) กำหนดมาตรวจเป็นระยะตามความเหมาะสม เช่น ทุกๆหกเดือนหรือสามเดือน เพื่อเฝ้าระวังฟันผุ กำหนดฟันขึ้น การเรียงตัวของฟัน หรือสภาพต่างๆ รวมถึงคุณภาพการแปรงฟันของคนไข้ตัวน้อยแต่ละคนด้วย